Nadzieja na rekonstrukcję grodziska w Tumie

Największym paradoksem jest fakt, że w opinii historyków, potwierdzonej badaniami archeologicznymi, zapomniane piastowskie grodzisko, zwane dziś Szwedzką Górą odegrało zasadniczą rolę w okresie kształtowania się chrześcijaństwa i wczesnego państwa polskiego. Dzięki jego istnieniu, w pobliżu, powstały wspomniane zabytkowe obiekty, Archikolegiata, Zamek Łęczycki, klasztory i kościoły. Dzisiaj są zadbane i stanowią atrakcje turystyczne.

Gród ten w czasach pierwszych Piastów pełnił okresowo funkcję stolicy Polski, zwłaszcza w okresie panowania Bolesława Krzywoustego, o czym wspomina w swojej kronice Gall Anonim. Stwierdzenie, iż Tum (wówczas Łęczyca) to jedna z historycznych stolic Polski nie jest przesadzone, przebywali tu przecież władcy z dynastii Piastów, a w okolicznej Kolegiacie odbył się wg różnych źródeł pierwszy polski sejm, zwołany przez Kazimierza Sprawiedliwego, który jest tematem obrazu Jana Matejki „Sejm w Łęczycy”.

Dzisiaj dobrze zachowane wały obronne grodu wznoszą się wśród pięknych łąk gdzie jednocześnie widać ślady potrójnych fos. Planowana rekonstrukcja jeszcze mocniej uwidoczni ten, niczym niezakłócony, wręcz średniowieczny krajobraz i przypomni okres największej świetności starej Łęczycy.

Gród jest z całą pewnością unikatowy zarówno w skali kraju jak i Starego Kontynentu, swoją konstrukcją nawiązywał do najlepszych systemów fortyfikacyjnych w Europie ukazanych w czasie prowadzonych wykopalisk.

Tum wraz z Łęczycą, był w tamtym okresie jednym z najważniejszych ośrodków ówczesnej Polski. Oprócz polskich władców przebywał tam również konwent zakonny Benedyktynów, którzy założyli w Łęczycy opactwo Najświętszej Maryi Panny.

W kolegiacie romańskiej odbywały się od XII do XVI wieku zgromadzenia kapituły i synody prowincjonalne.

Obecność zakonników na danym obszarze w tamtych czasach wiązała się nie tylko z rozwojem chrześcijaństwa, ale również z edukacją,rozwojem rolnictwa i gospodarki (z uwagi na wykształcenie duchownych).

Zrealizowany w tym kształcie projekt będzie pierwszorzędną wizytówką początków państwa polskiego czyniąc to miejsce prawdziwą perłą romańskiego szlaku, najważniejszą w województwie łódzkim

Przez te siedem lat Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, przy wsparciu władz samorządowych Województwa Łódzkiego oraz Starostwa Powiatowego w Łęczycy wykonało szereg działań potrzebnych do przystąpienia do unijnych konkursów:

- zakupiono działki wokół grodziska oraz w działki w Kwiatkówku ogółem 7ha oraz działki pod projektowane ścieżki edukacyjne

- przeprowadzono badania archeologiczne i uzyskano niezwykle cenne zabytki potwierdzające znaczenie grodu, a wiadomości o ich znalezieniu odnotowały wszystkie media w kraju. Odnalezienie bramy grodu, jedyne w Polsce,zostało uznane jako jedno z dziesięciu najważniejszych odkryć archeologicznych w Polsce w 2010r. Wydane zostało trzytomowe opracowanie naukowe tych badań p.t. „Początki Łęczycy”, pod kierunkiem prof. dr hab. Ryszarda Grygiela i prof. dr hab. Tomasza Jurka będące pracą również 18 innych autorów. Dzieło to potwierdza wielką wagę tego miejsca w historii Polski.

- zostały wykonane projekty architektoniczne planowanych rekonstrukcji i ścieżek edukacyjnych

- uzyskano pozwolenia na budowę tych obiektów

- uzyskano pozwolenia konserwatorskie i środowiskowe

Ogółem wydano na przygotowanie projektu około 8 mln zł.

W aktualnych planach projekt funkcjonować będzie w oparciu o częściowo zrekonstruowane grodzisko oraz kompleks ścieżek edukacyjnych

- ścieżki archeologicznej i historycznej

-ścieżki przyrodniczej

- ścieżki sakralnej

- ścieżki etnograficznej

łączących budynek administracyjny w Skansenie Muzeum w Kwiatkówku z zrekonstruowanym grodziskiem.

Muzeum ma w planach projekty kilkudniowych zajęć i warsztatów, które będą propozycjami dla „zielonych szkół” aby dzieci i młodzież mogły poznawać na żywo historię Polski i to w miejscu dotąd mało znanym.

Wiadomo, że mieszkańcy wokół planują dla tego celu obiekty agroturystyczne i nie ma wątpliwości, że ten projekt przyczyni się do rozwoju turystycznego i gospodarczego regionu.

W tych miesiącach odbędą się ostatnie konkursy na uzyskanie środków unijnych. Przez siedem lat to wyjątkowe miejsce nie otrzymało potrzebnego wsparcia, aby ocalić tak cenną substancję historyczną, zwłaszcza cenną w niezbyt bogatym w zabytki tej klasy województwie.

Niedokończenie tej rekonstrukcji, a tym samym nie zabezpieczenie dla przyszłych pokoleń tego wyjątkowego, niestety ciągle niecenionego zabytku będzie wielką niepowetowaną stratą dla polskiej kultury, a w porównaniu z obiektami, które takie wsparcie otrzymały świadczyć będzie o naszym niedbalstwie i ignorancji.

„Cudze chwalicie, swego nie znacie ……….”

Jeszcze tak niedawno wszystkie media w Polsce rozpisywały się o grodzisku w Tumie, widoczne były artykuły „Tajemnica tumskiego pierścienia”, GW 2009r, „Łęczyca stolicą Polski” Rzeczpospolita 2009r, „Odnalezienie bramy grodu w Tumie” Archeowieści 2010r. Patrząc na obecną sytuację konkursów unijnych wszystko wskazuje na to, że królewskie grodzisko na zawsze pozostanie Szwedzką Górą.