Europejczycy chcą jak najszybciej odejść od paliw kopalnych. A Polacy?

Obywatele UE: Ograniczyć emisje gazów cieplarnianych do minimum

– Obywatele europejscy rozumieją zagrożenie związane ze zmianą klimatu i nadal wspierają działania w dziedzinie klimatu podejmowane przez UE, rządy krajowe, przedsiębiorstwa i osoby prywatne. Dostrzegają długoterminowe zagrożenia wynikające z kryzysu klimatycznego i kryzysu różnorodności biologicznej, ale także szansę na zapewnienie lepszej, zdrowszej i bezpieczniejszej przyszłości, jeżeli podejmiemy teraz działania na rzecz transformacji ekologicznej – komentuje wyniki Eurobarometru Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej do spraw Europejskiego Zielonego Ładu.

Wyniki badania przedstawiono także w podziale na poszczególne kraje UE. Zapytani Polacy również uważają, że zmiany klimatyczne są problemem. 69 proc. badanych nazywa go „bardzo poważnym”, a 24 proc. „dość poważnym”. 80 proc. zgodziło się z twierdzeniem, że przeciwdziałanie zmianie klimatu i kwestie ochrony środowiska powinny być priorytetem w celu poprawy zdrowia publicznego. A 78 proc. potwierdziło, że należy zwiększyć wsparcie finansowe ze środków publicznych przeznaczane na przejście na czyste źródła energii, nawet jeśli wiązałoby się to z koniecznością ograniczenia dotacji na paliwa kopalne. Jednak Polacy zapytani o ograniczenie emisji i wprowadzenie neutralnej gospodarki do 2050 r. już tak pewni nie są. Całkowicie zgadza się z tym tylko niecała ¼ badanych. „Raczej zgadza się” 61 proc. Natomiast za przyspieszeniem przejścia na zieloną energię jest mniej niż połowa (43 proc.) badanych.

Polacy boją się kosztów transformacji. A to pozostanie przy węglu będzie coraz droższe 

– Oba badania, a zwłaszcza to krajowe CBOS-u, pokazują, że polskie podejście różni się od europejskiego ogółem, co wynika przede wszystkim z innego poziomu świadomości, doświadczeń i kultury – uważa Marcin Kowalczyk, kierownik Zespołu Klimatycznego organizacji ekologicznej WWF Polska. – W krajach tzw. starej Unii Europejskiej odchodzenie od nieodnawialnych źródeł energii rozpoczęło się wcześniej. Postrzegane jest jako szansa i rozwój, a nie problem. W Polsce energetyka cały czas opiera się na węglu i innych paliwach kopalnych. W momencie wybuchu wojny w Ukrainie węgiel znów zaczął być traktowany jako synonim bezpieczeństwa, choć wcale tak nie jest, bo wydobywa się go coraz trudniej.

Ekspert dodaje, że to na politykach powinna spoczywać odpowiedzialność edukowania i uświadamiania ekologicznego Polaków. Dość powszechne, a bardzo złudne jest bowiem przekonanie, że przejście na zieloną gospodarkę będzie oznaczało ogromne koszty. – Trzeba jednak pamiętać, że polskie elektrownie węglowe są bardzo stare, więc zaraz będę wymagać albo odnowienia, albo zamknięcia – tłumaczy Marcin Kowalczyk. – To pierwsze będzie dużo droższe niż przejście na alternatywne źródła energii. Coraz droższe jest bowiem wydobywanie węgla, a także palenie nim w piecach. Do tego dochodzą ogromne koszty zdrowotne. To jednak nie transformacja energetyczna będzie dla Polski największym wyzwaniem, bo ona już, powoli się dzieje, a zmiany w przemyśle i rolnictwie.

Transformacja energetyczna już się dzieje. W 2022 r. w Polsce były latem pojedyncze dni, w których więcej energii elektrycznej pozyskano z  odnawialnych źródeł (głównie promieni słonecznych i wiatru) niż paliw kopalnych. Zmiana nastąpiła faktycznie, choć może niekoniecznie w świadomości Polaków.

Badanie Eurobarometru pokazuje też, że o ile oczekujemy już od UE i rządu ekologicznych działań, o tyle wciąż za mało wymagamy od siebie. Tylko 39 proc. polskich respondentów odpowiedziało, że w ciągu ostatnich sześciu miesięcy podjęło jakiekolwiek działania mające na celu walkę ze zmianami klimatu. Daje nam to trzecie miejsce od końca wśród państw UE, przed Bułgarią i Rumunią.